Medicijn tegen de somberheid
Vorige week kwam in het nieuws dat de Nederlander somber is over de toekomst. Tja. Wie elke ochtend de krant opent of naar het journaal kijkt, ziet weinig reden tot optimisme. Democratieën die voor je ogen verdampen, eindeloze oorlogen, het snel veranderende klimaat, de risico's van de opkomst van AI, het is één grote brei van verontrustend nieuws. En wie zijn hoop richt op de overheid of wacht op de 'sterke leider' die ons uit deze chaos moet leiden, krijgt vooral teleurstelling te verwerken.
We leven in een van de rijkste landen ter wereld, maar we voelen het niet. We raken steeds verder af van de echte rijkdom: de liefde, het mededogen en de acceptatie van jezelf en anderen. Elk mens heeft behoefte aan liefde, aan gezien en gehoord worden, en weten dat je er mag zijn. Omdat we die onvoorwaardelijke liefde vaak niet kregen, en ook niet weten hoe we dat onszelf kunnen geven, proberen we het tekort vanbinnen op te vullen met uiterlijke zaken: zoals met media-aandacht, met 'likes' en met overconsumptie. Niet zo gek dus dat bijna alles in deze wereld lijkt te draaien om materie, geld en macht, en er zo weinig keuzes worden gemaakt die ten dienste van het leven, de mens en de natuur staan.
Maar dan nu het goeie nieuws. We zijn ons eigen medicijn. Want je kunt zelf wél een andere keuze maken. Kijk naar binnen in plaats van naar buiten, en duik eens dieper in jezelf. Dat is de plek waar je zelf iets kunt veranderen. Daar zit de innerlijke rijkdom die ervoor zorgt dat je niks meer op andere manieren hoeft te compenseren. Daar zit de vreugde en de schoonheid.
Daarvoor hebben we wel moed nodig, en vertrouwen. Want als je die sprong waagt, weet je niet waar je uitkomt. Grote kans dat je tegenkomt wat je al die tijd hebt willen vermijden. Dat er los gaat komen wat al lange tijd opgesloten en vast zat. Durf je dat toch in de ogen te kijken - en vaak zal het ook nodig zijn om daarbij hulp te vragen - dan zul je ontdekken dat juist daar de verborgen schat zit. Jouw unieke bijdrage en datgene waarmee je je directe omgeving en je eigen leven mooier kleurt. Want laten we vooral beseffen dat we geen machteloze pionnen zijn, maar dat we allemaal iets te doen hebben om onze wereld beter te maken.
En dat brengt me bij een laatste medicijn tegen de somberheid. Hoop. Want wie weet. Als we de verantwoordelijkheid nemen voor het oplossen van ons eigen tekort, onze eigen pijn en onopgeloste trauma's, dan kunnen we met elkaar iets mooiers creëren. En ook al hebben we nog nooit een wereld gezien waarin we vreedzaam samenleven, waar we verantwoordelijkheid nemen voor onze planeet en waarin er voor ieder levend wezen een plek is, dan betekent dat nog niet dat het niet zou kunnen! Om met Pipi Langkous te spreken: 'We hebben het nog nooit gedaan, dus ik denk dat we het wel kunnen'.